પ્રજ્ઞા અજવાળું અજવાળું

♣ પ્રજ્ઞા એટલે પ્રવૃત્તિ દ્વારા શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે રમત દ્વારા શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે પુસ્તક વગરનું ભણતર. પ્રજ્ઞા એટલે જૂથ દ્વારા શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે હસતાં - રમતાં શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે ખરેખર ભાર વગરનું ભણતર.

પ્રજ્ઞાના નામથી આ બ્લોગ બનાવવાનો મૂળ હેતુ પ્રજ્ઞા અભિગમ પ્રોજેક્ટનો બહોળા પ્રમાણમાં પ્રચાર અને પ્રસાર થાય અને શિક્ષકોને માર્ગદર્શન મળે તે છે. તેમાં રજૂ થતા મૌલિક લેખો એ માત્ર મારા પોતાના વિચારો, નીજી મંતવ્યો અને એક રીતે મારા શિક્ષક જીવનનું અનુભવભાથું પણ કહેવાય ! બધાંજ એ વિચારો સાથે સહમત ન પણ હોઈ શકે! ક્યાંક કોઈની લાગણી દુભાય તેવી બાબત જણાય અને મારા ધ્યાન પર લાવવામાં આવશે તો તેવી માહિતી દૂર કરવામાં આવશે. આભાર..

Thursday, March 17, 2016

જા નહીં આવું ! ( સ્વરચિત કાવ્ય )


 જા નહીં આવું !

એક ટીકડી આલ, બાકી નહીં આવું
લેવા દેજે દાવ બાકી નહીં આવું !
દૂર જાય ગિલ્લી તો શોધવા તું જ જાજે
પણ બાપુને નહીં કહેતો, બાકી નહીં આવું !
લેશન બાકી છે, જોવા દેજે, જરી - જરી લખીય દેજે
પેપર આખું ભરવા દેજે, બાકી નહીં આવું !
જો મા શોધવા આવે તો, તારા ખળે સંતાડજે
સાચે સાચું કહી ન દેતો, બાકી નહીં આવું !
મરવા - કેરી તોડવા દેજે, વાડીએ આવજે સાથે
ચાર મારા ને બે તારા, બાકી નહીં આવું !
છીંડે જઈ ઊભો રહેજે, બાપુ આવે તો ઝટ કહેજે
પકડાઈ જાઉં તો છોડવી લેજે, બાકી નહીં આવું !
- રમેશ પટેલ 


Tuesday, March 8, 2016

આવ્યા અતિથિ મમ આંગણે

એચ ટાટ આચાર્યોની પ્રજ્ઞા એક્સ્પ્લોઝર વિઝીટ


      આજે તા. ૪ થી માર્ચ ૨૦૧૬ શુક્રવારનો દિવસ છે. આજે રાત્રિ વાલીસભાનો નવતર પ્રયોગ અમલમાં મૂકવા અમે તત્પર હતાં. બાળકોની સાંસ્કૃતિક કૃતિઓના મહાવરાની તૈયારી ચાલતી હતી. તેવામાં ડાયટ લેક્ચરર્સ અને લાયઝન અધિકારી શ્રી માવાણી સાહેબનો ફોન આવ્યો. “ અમે ચાર ડાયટ લેક્ચરર્સ (શ્રી વાંસદિયા સાહેબ, શ્રી પી.બી.પટેલ સાહેબ, શ્રી બલદાણીયા સાહેબ અને શ્રી માવાણી સાહેબ) અને ૧૯ જેટલા HTAT આચાર્યો પ્રજ્ઞાવર્ગની મુલાકાત લેવા ઈચ્છીએ છીએ. ” મેં તરત આચાર્યશ્રી સાથે ચર્ચા કરી, તાત્કાલિક હા પાડી અને સહર્ષ આમંત્રણ પણ પાઠવ્યું. “ આપ જરૂર આવો ” ! ૨૫ જેટલા મહેમાનો એક સાથે આવતા હોય એકાદ કલાકમાં પ્રાથમિક તૈયારીઓ કરી લીધી.
       ૨-૪૫ કલાકે તેઓ પધાર્યા. શાળાના દરવાજે શાળા પરિવારે હાથ જોડી નમ્રભાવે સૌનું સ્વાગત કર્યું અને અતિથિઓને શાળા સુધી દોરી લાવ્યા. પરંપરાગત આગતા સ્વાગતા બાદ સીધા પ્રજ્ઞાવર્ગમાં દોરી જવાયાં. પ્રજ્ઞાના ત્રણે વર્ગમાં આચાર્યો વહેંચાયા. દીવાલ ફરતે બાળકોને અડચણ ન થાય તે રીતે તેઓ ગોઠવાયા. પ્રજ્ઞાવર્ગ મોટી વિશ્રાંતિ બાદ કાર્યરત જ હતો. મેં મારી પ્રજ્ઞા શિક્ષક તરીકેની ભૂમિકા લીધી. બાળકો પોતાની મસ્તીમાં કોઈ પણ જાતના ભય વગર સહજ રીતે કામ કરતાં રહ્યા. બાળકોનું આ પાસુ મારા પ્રજ્ઞાકાર્યની સાબિતી જેવું હતું. વર્ગની દરેક વસ્તુ યથાસ્થાને જોઈ, બાળકોને સહજ રીતે કામ કરતાં જોઈ, ઝંડીના મૌન સંકેતનો ઉપયોગ જોઈ, ચકાસણી સિમ્બોલનો ઉપયોગ કરતાં જોઈ, પ્રગતિમાપન રજીસ્ટરને અપડેટ જોઈ, બાળકોને કાર્ડ બદલતાં જોઈ, લેડર વાચન કરતાં જોઈ અને આગવું વર્ગ વ્યવસ્થાપન જોઈ આચાર્યો રાજી પણ થયાં અને કેટલાંક નવાઈ પણ પામ્યાં.


       પ્રજ્ઞા ડેમો જોયા બાદ તેમના મનમાં ઉદભવેલા પ્રશ્નોની ચર્ચા અને પ્રજ્ઞા વિશે વિસ્તૃત માહિતી મેળવવા લોબીમાં સભાનાં રૂપમાં બેઠાં. એક પછી એક પ્રશ્નો પૂછાતા ગયા અને જવાબ આપવાની જવાબદારી મારા પક્ષે હતી. મેં બધાને સમજાય તેવી શૈલીથી સંતોષકારક જવાબો આપવા કોશિષ કરી. અંતમાં શ્રી માવાણી સાહેબે આભારવિધિ કરતા  શાળા પરિવારનો આભાર વ્યક્ત કરી શાળામાંથી પ્રસન્નભાવે વિદાય લીધી.              

Wednesday, March 2, 2016

ખોટ પડી ?

આ જીવો બધાં  ચાલ્યાં કયાં, અહીંયા તે શું ખોટ પડી?
આ વિહંગ બધાં ચાલ્યાં કયાં, અહીયા તે શું ખોટ પડી?
માનવ જાણે સર્વોપરી
સઘળે કરી સિનાજોરી
તૂટી આહારકડી ને પોષણકડી, બસ પાણીની યે ખોટ પડી
આ ભૂચર બધાં  ચાલ્યાં કયાં,   અહીયા તે શું ખોટ પડી?
વૃક્ષોને જંગલો કપાયાં, ને થયાં મકાનો રસ્તાઓ
વર્તમાનને અવગણી  હવે,     તમે કાં પસ્તાઓ?
લીલી ધરા પર તો હવે ચોપાસ, સિમેન્ટને પત્થરની ઝડી
આ વનચર બધાં ચાલ્યાં કયાં,  અહીયા તે શું ખોટ પડી?
વન - ઉપવન  ને  જંગલમાં,
બધે માનવ તણી જ ભીંસ વધી
પૂલો, ચેકડેમ, ને મહાકાય બંધો, નદીઓ બધી નાથી દીધી
આ જળચર બધાં  ચાલ્યાં કયાં,  અહીયા તે શું ખોટ પડી?
સઘળાં જીવોનો તું છે,    એક જ સરજનહાર
કીડીને કણ હાથીને મણ, સૌનો તું પાલનહાર
ઊંચે નભમાં પણ હવે નથી શાંતિ, વિમાનોની દોડાદોડી
         આ ખેચર બધાં  ચાલ્યાં કયાં, અહીંયા તે શું ખોટ પડી?