પ્રજ્ઞા : અજવાળું અજવાળું !

પ્રજ્ઞા એટલે પંચારિષ્ટ. પાંચ પ્રકારની અસર બતાવતું ઔષધ : વાચનની નબળાઈ દૂર કરી વાચનભૂખ જગાડે ! લેખનની કચાશ મટાડી ગુણવત્તા સુધારે ! ગણનની ઝડપ વધારે અને રુચિ પેદા કરે ! નૈતિકતા સબળ કરી અભિવ્યકિતનો વિકાસ કરે ! નિષ્ક્રીયતા, આળસનો તો જડમૂળથી નાશ કરે! પ્રજ્ઞા એટલે જે શીખે તે પાકું શીખે એવો અભિગમ ! તેથી જ પ્રજ્ઞા : અજવાળુ અજવાળું !

પ્રજ્ઞા અજવાળું અજવાળું

♣ પ્રજ્ઞા એટલે પ્રવૃત્તિ દ્વારા શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે રમત દ્વારા શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે પુસ્તક વગરનું ભણતર. પ્રજ્ઞા એટલે જૂથ દ્વારા શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે હસતાં - રમતાં શિક્ષણ. પ્રજ્ઞા એટલે ખરેખર ભાર વગરનું ભણતર.

પ્રજ્ઞાના નામથી આ બ્લોગ બનાવવાનો મૂળ હેતુ પ્રજ્ઞા અભિગમ પ્રોજેક્ટનો બહોળા પ્રમાણમાં પ્રચાર અને પ્રસાર થાય અને શિક્ષકોને માર્ગદર્શન મળે તે છે. તેમાં રજૂ થતા મૌલિક લેખો એ માત્ર મારા પોતાના વિચારો, નીજી મંતવ્યો અને એક રીતે મારા શિક્ષક જીવનનું અનુભવભાથું પણ કહેવાય ! બધાંજ એ વિચારો સાથે સહમત ન પણ હોઈ શકે! ક્યાંક કોઈની લાગણી દુભાય તેવી બાબત જણાય અને મારા ધ્યાન પર લાવવામાં આવશે તો તેવી માહિતી દૂર કરવામાં આવશે. આભાર..

Thursday, July 3, 2014

♣ પ્રજ્ઞા એટલે પંચારિષ્ટ

પ્રજ્ઞા એટલે પંચારિષ્ટ

રેમીડિયલને હું આપણા શરીર દર્દો - દમ જેવાં જૂના અને હઠીલા રોગ તરીકે જોઉં છુંં. જે સહેલાઈથી જડમૂળથી જતો નથી અને દર વર્ષે અચૂક દેખા દે છે. આ મૂંઝવણનો જવાબ પણ આર્યુવેદની ભાષામાં આપવાનું મન થાય છે. જયાં સુધી ધોરણ - ૧ થી પાચનક્રિયા (પ્રજ્ઞા) નાં તમામ નિયમોને પાળવામાં ન આવે ત્યાં સુધી જઠર (વાચન - લેખન - ગણન) યોગ્ય રીતે સાફ થવાનું નથી ! જો જઠર સાફ ન હશે તો આ રેમીડિયલ નામનું ગૂમડું મટવાનું નથી. તેથી મારા મતે તો રેમીડિયલનું દર્દ દૂર કરવાનો રામબાણ ઈલાજ એટલે જ પ્રજ્ઞા ! ધૂંધળી ગુણવત્તાનાં અપચાનું વૈદિક નિરાકરણ એટલે પ્રજ્ઞા ! વાચન - લેખન - ગણનની અસરકારક દવા એટલે પ્રજ્ઞા ! નબળાં બાળકો, ખાસ બાળકો, કાચા બાળકો કે પ્રિય ( કે અપ્રિય?) બાળકો એ તમામનો એક જ ઉપચાર અને એક જ ફાકી એટલે પ્રજ્ઞા ! પ્રજ્ઞા એટલે આપણું પોતાનું, સ્વવિકસિત, આપણાં અનુભવની જડીબુટ્ટીમાંથી તૈયાર થયેલું દાદી માનું વૈદું ! જે સદા ફાયદો જ કરે, નુકશાન તો જરાય ન કરે. પ્રજ્ઞા એટલે પંચારિષ્ટ. પાંચ પ્રકારની અસર બતાવતું ઔષધ : વાચનની નબળાઈ દૂર કરી વાચનભૂખ જગાડે ! લેખનની કચાશ મટાડી ગુણવત્તા સુધારે ! ગણનની ઝડપ વધારે અને રુચિ પેદા કરે ! નૈતિકતા સબળ કરી અભિવ્યકિતનો વિકાસ કરે ! નિષ્ક્રીયતા, આળસનો નો જડમૂળથી નાશ કરે!

પ્રજ્ઞા એટલે જે શીખે તે પાકું શીખે એવો અભિગમ ! તેથી જ પ્રજ્ઞા : અજવાળુ અજવાળું ! મારા કહેવાનો મતલબ હાલનાં સંજોગો જોતાં રેમીડિયલથી બચવા માટે સારામાં સારો ઉપાય પ્રજ્ઞા છે. બાળકનાં શૈક્ષણિક વિકાસનાં મુખ્ય પાસાઓ - વાચન, લેખન અને ગણનની સમસ્યામાંથી બહાર નીકળવા હાલનાં તબક્કે પ્રજ્ઞા જ સબળ માધ્યમ છે.